พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เพลง ส้มตำ (2513) “ ต่อไปนี้จะเล่าถึงอาหารอร่อย คือ ส้มตำกินบ่อย ๆ รสชาติแซบดี วิธีทำก็ง่ายจะบอกได้ต่อไปนี้ มันเป็นวิธีพิเศษเหลือหลาย ไปซื้อมะละกอขนาดพอเหมาะๆ สับๆ เฉาะๆ ไม่ต้องมากมาย ตำพริกกับกระเทียมยอดเยี่ยมกลิ่นอาย มะนาว น้ำปลา น้ำตาลทราย น้ำตาลปี๊บถ้ามี * ปรุงรสให้แน่หนอ ใส่มะละกอลงไป อ้อ…อย่าลืมใส่กุ้งแห้งป่นของดี มะเขือเทศเร็วเข้า เอาถั่วฝักยาวใส่เร็วรี่ เสร็จสรรพแล้วซียกออกจากครัว กินกับข้าวเหนียวเที่ยวแจกให้ทั่ว กลิ่นหอมยวนยั่วน่าน้ำลายไหล จดตำราจำส้มตำลาว เอาตำรามา ใครหม่ำเกินอัตราระวังท้องจะพัง ขอแถมอีกนิดแล้วจะติดใจใหญ่ ไก่ย่างด้วยเป็นไรอร่อยแน่จริงเอย” คนที่ร้องได้ก็ร้องตามเลยแต่เด็กที่เกิดรุ่นหลังอาจจะไม่รู้จักเพลงนี้ พอร้องเพลงจบก็กลืนน้ำลายเลย
“ส้มตำ” เป็นอาหารปรุงมาจากการทำตำส้ม (บางคนเรียกตำส้ม) คือการทำให้เปรี้ยว ในประเทศลาวหรืออีสานจะเรียกว่า “ตำหมากหุ่ง” ปรุงโดยนำมะละกอดิบที่สับแล้วฝานหรือขูดเป็นเส้นมาตำในครกเป็นหลัก พร้อมด้วยวัตถุดิบอื่นๆ คือ มะเขือเทศลูกเล็ก มะเขือสีดา มะเขือเปราะ พริกสดหรือพริกแห้ง ถั่วฝักยาว กระเทียม และปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บ น้ำปลา มะนาว ปรุงรสตามชอบ ถ้าตำลาวก็จะใส่ปลาร้า รสชาติจะออกเค็มเผ็ดส่วนใหญ่ ถ้าตำไทยก็จะใส่ถั่วลิสงกับกุ้ง รสชาติจะออกเปรี้ยวหวาน
“ส้มตำ” เป็นอาหารโปรดของคนไทยและสาวๆจะชอบมาก ส้มตำเป็นอาหารที่มีรสชาติตามที่เราปรุงแล้วแต่ความชอบส่วนบุคคลเลย ประกอบด้วย เผ็ด เค็ม หวาน เปรี้ยว ครบทุกรส เมื่อรับประทานคู่กับไก่ย่าง ข้าวเหนียวและผักสด แล้วก็ถือว่าเป็นมื้ออาหารที่ดี แปลกที่สุดคือ ส้มตำต้องทานด้วยหลายๆคน จะทำให้อร่อยมากยิ่งขึ้น
ตอนนี้ส้มตำได้พัฒนาเป็นตำถาด ซึ่งมีหมูยอ มีเส้นขนมจีน มีไข่ต้ม ไข่เค็ม รวมอยู่ในถาดเดียวกัน เป็นการเพิ่มมูลค่าให้แก่ส้มตำที่เป็นจานอีก ส้มตำแบ่งเป็น ส้มตำปูปลาร้า ส้มตำไทย ส้มตำไข่เค็ม สารพัดจะส้มตำแล้วแต่ใครจะชอบทานอะไรก็ใส่ ทำให้ส้มตำเป็นอาหารที่ไม่น่าเบื่อและแต่ละวันก็รสชาติไม่เหมือนกันทุกวัน ทำให้สาวๆทานได้ทุกวัน
ใครที่ชอบอาหารสายแซ่บอย่างส้มตำ ก็ไปลองทำทานกันนะคะ หรือจะซื้อก็ได้เพราะร้านแทบทุกร้านในประเทศไทยมีเยอะมากในการเลือกกินกันค่ะ สุดท้ายส้มตำจะอยู่คู่กับคนไทยไปนานเท่านานค่ะ
